İLETİŞİMİN GİZLİ DİLİ: MORS ALFABESİ
Mors alfabesi veya Mors kodu, kısa ve uzun işaretler (• ve –) ile bunlara karşılık gelen ışık veya sesleri kullanarak bilgi aktarılmasını sağlayan bir yöntemdir. Radyo haberleşmesi, denizcilik iletişimi, kurtarma operasyonları gibi birçok alanda yaygınlaşan Mors alfabesi, basit ve etkili bir iletişim yöntemi olması nedeniyle önemini korumaya devam ediyor. Yazımızda Mors alfabesinin icadını okuyabilirsiniz.
1729’da İngiliz fizikçi Stephen Gray, elektriğin iletilebilir olduğunu kanıtlayan ilk deneyleri yapar. Bu deneyler, telgraf ve Mors alfabesi gibi ilk telekomünikasyon teknolojilerinin temelini atan adım olur. 1774’te İsviçreli fizikçi Georges-Louis Le Sage, elektriğin bu özelliğini kullanarak evinin iki odası arasında teller üzerinden iletişim kurmayı sağlayacak bir sistem geliştirse de bu düzenekte alıcının gelen mesajdan haberi olmaz ve bu nedenle yaygınlaşmaz.
1800’lerin başında Amerikalı mucit ve ressam Samuel Finley Breese Morse, tek telli telgraf sisteminin icadına katkıda bulunan isimlerden biri olur. Aslında başarılı bir portre ressamı olan Morse’u bugün sanatçı olarak değil, tek telli telgraf sistemi ve Mors alfabesinin mucidi olarak anıyor olmamızın nedeni yaşadığı derin bir acıdan kaynaklıdır. Ailesini geçindirmek için sipariş üzerine resimler yapan Morse, Amerikan Bağımsızlık Savaşı kahramanlarından Markiz de La Fayette’in portresini çizmek için yaşadığı şehirden bir başka şehre gider. 1825’te eşine yazdığı mektuplara bir süre cevap alamaz ve Lucretia’nın vefatını babasının yazdığı bir mektupla öğrenir. 3. çocuklarına hamile olan eşi Lucretia’yı kalp krizinden kaybeden Morse, karısının cenaze törenine bile yetişememiştir. Bu acıyla genç yaşından beri meraklı olduğu “mekanik” araştırmalara yönelir ve iletişimi daha hızlı sağlayacak teknolojileri geliştirmeye odaklanır.
Resim çalışmalarına ara veren Morse, 1832’de New York Üniversitesi Resim ve Heykel Bölümü profesörlüğü teklifini dahi telgraf çalışmaları nedeniyle kabul etmez. Birlikte çalıştığı Alfred Lewis Vail ile 1835’te ilk elektromıknatıslı telgrafın tasarımını gerçekleştirir. Elektromıknatısa bağlı bir kalemin, mıknatıstan aldığı sinyal ile kâğıt bir şerit üzerinde zig zag çizgiler çizmesiyle çalışan bu telgraf sistemini yeterli bulmayan Morse, 1837’de ikili kod sisteminden bir alfabe oluşturmayı başarır.
Kısa vuruşların “nokta”yı, uzun vuruşların ise “çizgi”yi temsil ettiği Mors alfabesinde harfler ve sayılar bu vuruşların farklı kombinasyonlarıyla ifade edilir. Mors alfabesi, iletişimde hızlı ve etkili bir şekilde bilgi aktarmak için kullanılan bir sistem olmuştur.
Bugün tüm dünyanın kullandığı modern anlamdaki “Uluslararası Mors Kodu”, 1848’te Alman yazar ve müzisyen Friedrich Clemens Gerke tarafından geliştirildi. Bu kod türü ilk kez Hamburg ile Cuxhaven arasında Almanya’da kullanıldı. 1865’e dek birtakım küçük değişiklikler yapıldı ve aynı yıl Paris’teki Uluslararası Telgraf Konferansı’nda Uluslararası Mors Kodu olarak kabul edildi. Teknolojik gelişmeler ve iletişim sistemlerinin değişimine rağmen hâlâ kullanılan Mors alfabesi, özellikle amatör telsizciler tarafından tercih edilmektedir. Bu nedenle Mors alfabesinin icadı, iletişim tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
1,601 okunma